Deze post is aanzienlijk lastige om te schrijven dan de vorige, omdat het onderwerp veel moeilijker is om in woorden te vatten.
Eerst even de basis proberen duidelijk te maken, als je al wat andere blogs van mij hebt gelezen dan weet je dat één van de terugkerende opmerkingen is: “wij als autist kunnen geen energie vrij maken om ergens beter van te worden, maar alleen om ergens niet slechter van te worden”.
De oorzaak heb ik al vaker proberen uit te leggen en is erg complex, maar ik zal mij hier beperken tot het stukje dat hier van belang is. Omdat als iets goed gaat (of positief) is, hoef je daar geen aandacht aan te geven want het levert geen “risico of gevaar” op, als iets slecht (of negatief) is, moet je daar aandacht aan besteden om “risico’s of gevaren” te voorkomen of te beperken.
Voorbeeld:
Positief: Ik …..
(ik heb echt 30 minuten na zitten denken, om een voorbeeld op te schrijven, omdat mijn brein dit soort dingen domweg niet (goed) opslaat, bestaan ze niet en is het me dus niet gelukt om een goed voorbeeld te verzinnen, dit is geen gimmick dit is echt waar)
Negatief: als ik mijn afwas niet doe, stapelt het zich op en vormt het een gezondheidsrisico (rottende etensresten etc.), maar ook krijg ik dan op mijn donder van mijn begeleiding, dus om dat te voorkomen is mijn brein daar mee bezig en kan ik me er toe zetten om de vaat te doen, als vermijding / voorkomen van de mogelijk slechte uitkomst en niet om dat het er beter uit ziet of goed voelt etc.
Hier zie je dus ook gelijk mijn probleem dat het zelfs niet lukt om een positief voorbeeld te verzinnen of te herinneren als het er op aan komt. Mijn brein werkt alleen met negatieven en het voorkomen ervan.
Terwijl ik weet dat ze er zijn maar ik heb mijn brein over de vele jaren zo geconditioneerd in overleven door voorkomen van en nooit stilgestaan bij leven door doen.
Dit komt doordat de “normale” levensdruk (de stress veroorzaakt door het leven) voor ons als autist in deze niet autistische wereld extreem hoog en uitputtend is, maar denk ook aan ons defecte filter, waardoor we maar beperkte middelen (energie) overhouden om met dingen om te gaan, we moeten dus gedwongen zuinig zijn met waar we energie aan besteden.
Het is niet echt nodig om energie te besteden aan iets dat goed gaat of waar we voor beloond worden, maar als we op ons donder kunnen krijgen of gewond kunnen raken dan moeten we daar gedwongen aandacht aan besteden.
Als je dit van jongs af aan (moet) doet, vormt dit je brein, je manier van denken en doen. Omdat dit al vanaf de vroege jeugd gebeurt hebben we niet te maken met, bewust maken van keuzes, of bewust selecteren/stimuleren van dit denken en opslaan. Op latere leeftijd kan dit mogelijk wel wat bewuster gebeuren maar dan is de basis en de voorkeur voor werken aan de voorkoming van negatieve zaken al gevormd.
Nu terug naar het onderwerp van dit blog, als een autist onderprikkeld raakt, dus te weinig externe of interne prikkels krijgt/heeft om “gewoon” te functioneren gaat het hoofd deze ruimte in vullen met het enige dat het kent en dat is in het beste geval passiviteit maar meest waarschijnlijk negativiteit.
Vandaar dat onderprikkeling voor een autist veel “gevaarlijker” is dan overprikkeling, omdat we daar “alleen maar” moe van worden, zelfs in extreme gevallen een coping mechanisme “de preoccupatie” voor hebben, maar in het geval van onderprikkeling is er niets en is het dan ook erg lastig om daar uit te komen.
Om iets te kunnen doen hebben we een “druk” nodig, in mijn geval kan ik deze, soms via een omweg, terug leiden naar “angst”.
In deze bedoel ik het “basis functioneren”, ik doe daarnaast ook dingen die ik uit andere motivaties doe maar deze registreer ik slechter of niet, denk aan hobby’s, luisteren naar muziek, in de zon zitten en lezen van een boek (durf ik het positieve dingen te noemen) , maar die zijn alleen mogelijk als ik op mijn basis lijn of daar boven zit, raak ik onderprikkeld dan gaan ook deze mee in de neerwaartse spiraal omdat ze niet nodig zijn of lastig etc.
De “druk” die we nodig hebben is veel al van uit externe prikkels en kan zijn; een begeleider die je aanspreekt op iets, een school die slechte cijfers geeft als je geen huiswerk hebt gemaakt of niet aanwezig was, een baan die stopt als je daar niet functioneert, ouders of partner die boos zijn omdat je niet goed voor jezelf zorgt.
De interne “druk” is veel lastiger te omschrijven, maar is vaak gerelateerd aan de externe prikkels en bestaat er vaak uit om die te voorkomen, dus omdat ik mogelijk wellicht kan worden aangesproken op iets door een begeleider lukt het me om iets te doen.
Maar om nu maar “druk” te gaan neerleggen bij een onderprikkelde autist om hen daar uit te halen werkt ook weer niet omdat wij verschillend zijn en dus ook verschillend reageren op verschillende “druk” bij de één werkt het opstellen van een agenda/lijst en het controleren daar van bij een ander kan een ouder/partner zeggen dat MOET je doen, de ander werkt het beter om samen te bespreken wat er in de hoofdstukken die die week gelezen zijn staat.
Een voorbeeld uit mijn situatie, ik was gestopt met koken (door mijn dieet veranderingen en diabetes stress, te veel om hier verder uit te leggen) en bestel nu mijn maaltijden bij uitgekookt.nl, daardoor viel de “druk” weg om met het koken bezig te zijn dus wat moet ik aan boodschappen doen wanneer ga ik koken, hoe ga ik koken etc. en ik heb alleen nog de “druk” één keer per drie of vier weken als ik de maaltijden bestel dat ik dit wel op tij moet doen en genoeg geld op mijn rekening heb etc. en op de dagen dat het geleverd wordt ben ik aanwezig? en presentabel?, heb ik ruimte in mijn koelkast? gevolgd door 5 min voor het eten van de maaltijd om het in de magnetron te zetten.
Maar uiteindelijk kwam ik volgens mij onder mijn basis prikkels die ik nodig heb uit, wat er in mijn geval toe leid dat mijn intellect/ratio alarm slaat, daarom ben ik naar een oplossing gaan zoeken om weer wat extra prikkels te introduceren, uiteindelijk ben ik gaan brood bakken, omdat qua stress dit veel lager is want ik gebruik altijd het zelfde brood dus geen keuze stress, daar naast heb ik een “reserve” brood van de supermarkt in de vriezer liggen voor als het bakken mislukt of niet lukt wat ook weer voor stress vermindering zorgt. Maar het moeten bakken op 2 dagen per week en dat dit mij 2 tot 3 uur per keer bezig houd, en dus die prikkels zijn voldoende om mij op mijn basis lijn te krijgen.
Waarom lukt het weer om andere dingen te doen als je op de basis lijn zit komt doordat de basis lijn zorgt voor basis “functioneren” en dus hoeft er geen aandacht aan worden besteed en dus ruimte om “gewoon” je ding te doen.
.
.
Maar hier stop ik met het proberen te schrijven van deze blog, omdat het stuk onevenwichtig is ongebalanceerd is. Het lukt me niet om het te schrijven zoals ik het wil, omdat ik het alleen van uit mijn “negatieve” brein kan schrijven, ik mis relativering.
Om dit stuk te kunnen af maken heb ik weerwoord/terugkoppeling/sparren nodig, dus ik heb wel de wens om het te schrijven maar alleen lukt het mij niet. Of het stuk word gewoonweg onleesbaar en te zweverig.
Ik laat wat ik al heb geschreven wel staan, en kan misschien als discussie/basis stuk worden gebruikt voor het uiteindelijke blog.
Er zijn nog wel wat korte opmerkingen die met het onderwerp hebben te maken en ik niet wil weg laten.
Vind ik dingen fijn/lekker/mooi/prettig? De meer ik hier over nadenk de meer wordt het mij duidelijk dat ik die classificaties helemaal niet ken, ze bestaan gewoon weg niet in mijn brein. Als ik geforceerd wordt om dit toch te doen kan ik op zijn hoogst indelen in: niet onprettig/niet vies/niet lelijk/niet onprettig, ook al gaat mijn intuïtie er naar uit om ze te negeren omdat er geen passende plek is voor ze in hoe mijn brein werkt.
Hoe de onderprikkeling tegen te gaan, door de juiste passende prikkels (eventueel als druk) toe te voegen tot de basis lijn is bereikt en bij voorkeur net daarboven, zodat er een beetje buffer is als er iets later onvoorzien weg valt.
Maar bij het zoeken naar de juiste prikkels let op echte leeftijd/emotionele ontwikkeling/draagvlak/etc.
Medicatie: hoewel een onderprikkelde autist veel schijn kan hebben van depressie, vooral gebrek aan initiatief, futloos, negatief etc. is het in mijn opinie erg onverstandig om anti depresiva te gebruiken.
daar bij autisten anti depresiva zelfs in zeer lage dosering sterk angst remmend kan werken, wat goed is bij depressie maar bij een onderprikkelde autist mogelijk het kleine beetje “druk” dat uit angst komt ook wordt weg genomen. Waar een zwaar overprikkelde autist juist geen depressie signalen af geeft juist erg profijt kan hebben aan de angst remming om daardoor minder stress te ervaren. (ik ben geen arts of psychiater dus kan het helemaal mis hebben)
Eenzaamheid: ik hoor wel eens dat onderprikkeling en eenzaamheid worden verwisseld of oorzaak gevolg mis gaat, ik zeg niet dat een autist zich niet eenzaamheid kan voelen, maar in de gevallen die ik ben tegen gekomen ging het er meer over dat de autist op zoek was naar een partner, gezel of vrienden om op die manier externe prikkels te creëren dus er was niet zo zeer sprake van eenzaamheid maar meer van onderprikkeling en een zoektocht naar invulling.
Ohh boy dit is een vervelend stuk, maar toch kies ik ervoor om dit te posten omdat het erg therapeutisch werkt voor mij, maar neem vooral contact met mij op als je hier over wil discussiëren.